Lesen Sie hier den Text auf Deutsch.

Achtergrond

Kwekerij Litjens is een modern glastuinbouwbedrijf met een totaal teeltoppervlak van 18,3 hectare, verdeeld over drie locaties in Meterik, Velden en Melderslo. Het bedrijf produceert zo’n 6 miljoen kilo rode en gele paprika’s per jaar op een duurzame en verantwoorde wijze. Om dit te kunnen garanderen is het bedrijf gecertificeerd voor het zogeheten ‘Global Gap’, Grasp keurmerk en “On the way to Planet Proof”. De afzet van onze paprika’s verloopt via Fossa Eugenia.

Bedrijfsvoerders Marc en Nicole Litjens zijn actief betrokken bij Platform Tuinbouwreststromen om te onderzoeken of en hoe de reststromen die op het bedrijf ontstaan kunnen worden gebruikt als grondstof voor nieuwe producten. Hierbij wordt onder andere gekeken naar recycling van loopfolie en toepassing van loof en stengelmateriaal als vezelbron voor bouwmaterialen of als bodem verbeteraar. Een belangrijke randvoorwaarde voor toepassing van deze materialen is dat verwerkende bedrijven behoefte hebben aan homogene grondstoffen die zo veel mogelijk vrij zijn van vervuiling. Binnen het bedrijf wordt daarom ook actief onderzocht hoe bedrijfsprocessen kunnen worden aangepast om reststromen zo schoon mogelijk te kunnen afvoeren.

Uitdaging

Tijdens de teelt van paprika’s wordt gebruik gemaakt van touw om de paprikaplant te ondersteunen. Dit touw moet voldoen aan strenge eisen met betrekking tot breuk, rek, hanteerbaarheid en prijs. Momenteel voldoet alleen kunststof touw aan deze eisen.

Omdat de plant tijdens de teelt verstrengeld raakt met het touw is het erg arbeidsintensief om aan het eind van de teelt de plant en het touw van elkaar te scheiden. In de huidige manier van werken wordt daarom tijdens het ruimen van de kas het touw en het plantmateriaal samen versnipperd waardoor een reststroom ontstaat van met plastic vervuilde plantenresten. Dit materiaal wordt vervolgens door gezeefd waarbij het grootste deel van het plastic wordt verwijderd. Het is echter niet mogelijk om al het plastic uit te filteren. Hieruit ontstaat een lichtvervuilde organische reststroom die alleen kan worden toegepast in laagwaardige compost of tuinaarde en een sterk vervuilde plasticreststroom die niet geschikt is voor recycling.

Voor hoogwaardige toepassingen van de organische reststroom is een alternatief touw nodig dat voldoet aan de eisen van de teler maar niet leidt tot vervuiling van de reststromen.

Oplossing

De regelgeving met betrekking tot het afvoeren van met plastic vervuild plantaardig materiaal is in Duitsland anders dan in Nederland. In veel gevallen wordt in Duitsland het plantmateriaal direct op het land gebracht. Vervuiling van organisch materiaal met plastic is daarmee zeer onwenselijk. Er is daarom in Duitsland al meer ervaring is met alternatieven voor plastic touw. Via Mertens en Platform Tuinbouwreststromen werd de verbinding gelegd met Biopacks GmbH uit Thiendorf. Dit bedrijf heeft een touw ontwikkeld op basis van cellulosevezel uit hout dat momenteel al gebruikt wordt in de teelt van tomaten en komkommers. Het bedrijf heeft een nieuwe versie van het touw ontwikkeld dat in de paprikateelt ingezet zou kunnen worden.

Onderzoek

Samen met Biopacks, Mertens en Platform Tuinbouwreststromen werd begin 2022 een plan geformuleerd om de toepasbaarheid van dit touw in de paprikateelt te onderzoeken. Na rondvraag bleek er ook bij Fresh Peppers uit Baarlo interesse om deel te nemen aan een pilot. Platform Tuinbouwreststromen heeft vervolgens contact gelegd met Circular Bio voor financiële ondersteuning van de test. Circular-Bio is een INTEREG project dat middels vouchers Duits-Nederlandse samenwerking op het gebied van circulaire economie ondersteunt.

Om het touw in verschillende omstandigheden te kunnen testen zijn op drie locaties van Litjens en één locatie van Fresh Peppers pilots uitgevoerd. Hierbij zijn steeds een aantal rijen uitgevoerd met ecotwine. Het totale testoppervlak omvat ongeveer 2000 m2. Tijdens twee workshops op locatie bij Litjens en een digitaal overleg zijn de ervaringen met betrekking tot het gebruik van het touw besproken. Firma Mertens, de leverancier van het touw in Nederland, is bij de pilot betrokken geweest om te borgen dat de opgedane kennis ook voor andere telers beschikbaar komt.

Resultaat

Het grootste risico tijdens de pilot was dat er veel touwen zouden breken. Dit leidt tot schade aan de plant en verlies van productie. Van breuk bleek gelukkig geen sprake; het touw blijkt sterk genoeg om een volledige teeltcyclus mee te gaan. Wel vertoont het touw nog te veel rek. Daarom moet tijdens de teelt het touw opnieuw worden opgespannen wat extra werk met zich meebrengt. In eerste instantie dachten we dat de rek deels kwam doordat de knoop waarmee het touw aan de plant vast zit verschoof omdat het touw soepeler was. Na een test met verschillende type knopen lijkt het er op dat het type knoop geen invloed heeft op de rek.

Vanuit de producent werd aangegeven dat de rek deels veroorzaakt kan zijn doordat het touw niet voldoende geacclimatiseerd was op het moment dat dit werd ingehangen. Veranderingen in temperatuur en luchtvochtigheid kunnen leiden tot extra rek. Omdat het touw gladder en soepeler is, vergt het een andere manier van werken. Het vergt een andere manier van werken om het touw te knopen en ook de machine die gebruikt wordt om het touw op lengte te maken moet worden aangepast om ervoor te zorgen dat het touw niet slipt.

Litjens en Fresh Peppers zien beide voldoende reden om volgend jaar door te gaan met de pilot. Hoewel er nog uitdagingen zijn met betrekking tot de toepassing van het touw, zijn ze er van overtuigd dat plastic touw op korte termijn vervangen zal moeten worden. Komend jaar zal er dan ook een vervolg op de pilot komen waarbij meer telers aan kunnen sluiten om samen sneller tot een manier van werken te komen die past bij de technische eigenschappen van het nieuwe touw.

Voordelen

Toepassing van touw op basis van cellulose maakt hogere verwaarding van het plantmateriaal mogelijk. Dit leidt direct tot lagere kosten in afzet naar composteerders. Daarnaast is er nu ook de mogelijkheid om het materiaal toe te passen als grondstof voor bouwmaterialen.

Ook gebruik maken van biologisch afbreekbaar touw?

Neem contact op met Mertens:

Contactpersoon: Mat Versleijen
Telefoon: +31 (0)6 27 04 43 19
E-mail: m.versleijen@mertens-groep.nl

Overzicht:

Teler: Kwekerij Litjens
Locatie: Meterik, Melderslo, Velden
Gewassen: Rode en gele paprika’s
De oplossing: touw op basis van cellulose
Verwerkingspartner: DRUPL, ECOR
Ketenpartners: Mertens, Biopacks

Teler: Fresh Peppers
Locatie: Baarlo
Gewassen: Paprika’s
De oplossing: touw op basis van cellulose
Verwerkingspartner: DRUPL, ECOR
Partners: Mertens, Biopacks

Over deze case study

Datum: December 2022
Auteur: Willem van Hoof
info@platformtuinbouwreststromen.nl
Volg ons op LinkedIn

Platform Tuinbouwreststromen verenigt kennis en expertise om te komen tot (hogere) verwaarding van tuinbouwreststromen en zo bij te dragen aan een circulair verdienmodel voor ondernemers. Hiermee komt Platform Tuinbouwreststromen tegemoet aan de groeiende maatschappelijke en politieke behoefte aan een duurzamere, circulaire land- en tuinbouwsector. Platform Tuinbouwreststromen is opgericht door telersverenigingen Fossa Eugenia, Koninklijke Coöperatieve Telersvereniging Zuidoost-Nederland (ZON), Sunfresh en de Limburgse Land- en Tuinbouw Bond (LLTB).

Meer informatie over het verwaarden van reststromen uit de land- en tuinbouw op: www.platformtuinbouwreststromen.nl

Dit project werd mogelijk gemaakt door: